Arb. Yusuf KANSU tarafından gönderildi.
Bir borç ilişkisinde, alacaklının, açılacak olan icra takibiyle alacağın tahsil edilebilme kabiliyetini güvence altına alabilmek amacıyla, mahkeme kararıyla borçlunun malvarlığına el konulması sağlayan geçici hukuki yoldur.
Kanuni Dayanak ve Emsal Kararlar
İcra ve İflas Kanunu md.257/1: ‘’Rehinle temin edilmemiş ve vadesi gelmiş bir para borcunun alacaklısı, borçlunun yedinde veya üçüncü şahısta olan taşınır ve taşınmaz mallarını ve alacaklarıyla diğer haklarını ihtiyaten haczettirebilir.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2022/8964 E. ve 2022/15530 K. sayılı kararı: ‘’Uyuşmazlık, haksız eylemden kaynaklı manevi tazminat istemli davalarda ihtiyati hacze karar verilip verilemeyeceği hakkındadır. Haksız eylemden kaynaklı manevi tazminat istemiyle açılan davalarda ihtiyati haciz kararı verilmesini engelleyen yasal bir hüküm mevcut olmadığı gibi, İİK’nın 257 vd. maddelerinde de bu yönde bir hüküm bulunmamaktadır. Haksız eylem nedeniyle açılan manevi tazminat davalarında İİK’nın 257 vd. maddelerinde öngörülen ihtiyati haciz koşullarının gerçekleşmesi ve mahkemenin alacağın varlığı konusunda kanaat edinmiş olması halinde, somut olayın özelliklerine ve ölçülülük ilkesine uygun düşecek şekilde ihtiyati haciz kararı verilebilmesi mümkündür.’’
Şartları
1)Talebin, para alacağı veya para olarak istenebilecek bir alacak olması,
2)Borcun rehinle temin edilmemiş olması,
3)Borcun vadesi gelmiş olması; vadesi gelmemiş ise borçlunun yerleşim yeri olmaması veya borç taahhüdünden kurtulmak amacıyla kendini veya malvarlığını kaçırma yönünde eylemlerde bulunması,
4)İhtiyati haciz kararı verecek olan mahkemenin, gerekli görmesi halinde alacaklı tarafından teminat yatırılması şartlarının yerine getirilmesi halinde ihtiyati hacze karar verilebilir.
Kararın Uygulanması
Alacaklının ihtiyati haciz talebi mahkeme tarafından kabul edilmesi halinde, alacaklı 10 (on) gün içerisinde kararın uygulanması amacıyla icra müdürlüğüne başvuru yapmak zorundadır.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Alacaklı ile borçlu arasındaki borç ilişkisinin hukuki niteliğine bağlı olarak Asliye Hukuk Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi ve diğer mahkemeler görevli olabilir. Yetkili mahkeme, İİK ve HMK hükümleri doğrultusunda belirlenecek olan mahkemedir.
Kararın Kaldırılması, Sona Ermesi ve Hükümsüz Kalması
Borçlu ihtiyati haciz kararı veren mahkemenin kararına karşı itiraz da bulunabilir. İtiraz merci, itiraz sebeplerini haklı bularak ihtiyati haciz kararını kaldırabilir. Yine borçlunun ihtiyati haciz tutarınca teminat göstermesi halinde ihtiyati haciz konulan malvarlığı üzerinden haciz kaldırılabilir. Son olarak icra takibinin kesinleşmesi veya alacağın tahsil edilmesiyle ihtiyati haciz sona erebilir.